Finançament e reconeishement administratiu mercaràn er inici deth 2026 en Aran

Aran aspire a gestionar, ath delà dera ja anonciada taxa toristica, d'auti impòsti e taxes que son competéncia dera Generalitat. Atau ac remassarà eth nau modèl de finançament singular que se prevé que pogue entrar en vigor en prumèr trimesadèr deth 2026.

En ua entrevista en Eth Maitin d'Aran de 3catinfo era cap der executiu aranés, Maria Vergés, a anonciat qu'era toristica serà era prumèra, mès non era unica taxa qu'era maxima institucion aranesa aspire a gestionar ath 100%: "Era volontat ei qu'eth modèl de finançament pogue assumir era participacion en d'auti tributs dera Generalitat. Cau auer ua cèrta ambicion se volem qu'era institucion seguisque foncionant damb normalitat", remercaue Vergés.

Ei un des aspèctes d'aguest demorat nau modèl de finançament entà Aran, basat ena "corresponsabilitat", qu'era sindica a desgranat en aguesta entrevista. 

"pogui auançar qu'auram un increment de sòs, mès ara èm en procès de concretar era chifra" 

Eth modèl de finançament se signarà e entrarà en vigor eth prumèr trimèstre deth 2026. Totun, es negociacions damb era Generalitat non acabaràn aquiu: "calerà estudiar quin listat d'impòsti e de tributs dera Generalitat an possibilitat d'èster participadi peth Conselh Generau d'Aran. Aqueri, per exemple, qu'an a veir damb es airaus enes que ja auem era competéncia en territòri, coma ara Miei Ambient. E, a compdar d'aquiu que i pogue auer un calendari". 

Mentretant, eth Conselh aprovarà entad aguest 2026 uns pressupòsti basadi ena prorròga deth modèl actuau.

Aguesta convèrsa damb era sindica d'Aran arribe dempús dera celebracion dera Comission Bilaterau Generalitat-Conselh en qué s'a auançat en traspàs de diuèrses competéncies, com era tramitacion des declaracions de dependéncia e discapacitat e er impuls d'un consòrci pròpri d'abitatge.

Reconeishement administratiu

Un aute des ahèrs que  protagonizaran es prumèri mesi de 2026 serà eth reconeishement, a nivèu legau, deth Conselh Generau d'Aran coma ua administracion damb autonomia e competéncies pròpies e non coma administracion locau.

PSC, JUNTS, es Comuns, ERC e era CUP registrauen en Parlament eth 18 de noveme passat ua prepausa de lei entà que era Lei de Bases de Regim Locau s'aplique en Aran de forma supletòria, ei a díder, sonque en aqueri casi non previsti pera Lei d'Aran. 

Entà hè'c efectiu, era proposicion de lei apòste per incorporar ath tèxte rehonut dera Lei Municipau e de Regim Locau de Catalonha ua naua disposicion addicionau, a on s'especifique que "era legislacion locau sonque s'aplicarà en Aran e ath sòn Conselh Generau en abséncia de regulacion especifica".

E, en referéncia as "desirs" qu'era sindica demanaue entath 2026 i a precisament aguest: "Era question dera singularitat  relacionada tanben damb qu'era lengua siguesse en ua milhor situacion serien importants perqué son era base que permet qu'eth CGA, independentament de colors politics, age capacitat de gestion e de decision des deth territòri".

Era prepausa, que compde damb ua ampla majoria dera cramba, aurie d'amiar-se entà deuant, coma atau reclamen es grops, pera via de lectura unica, entà accelerar eth procès, enes prumèri mesi de 2026.