Equador de mandat: es 5 claus dera entrevista damb Maria Vergés

Un còp depassat er equator de mandat, era sindica d'Aran, Maria Vergés, a protagonizat er inici d'aguesta naua etapa de 3CatInfo en un renauit Eth Maitin d'Aran.

Era aprobacion deth nau sistèma de finançament serà ua des notícies clau d'aguest finau d'an, mès tanben era modificacion dera Lei d'Aran, er auanç en traspàs de diuèrses des competéncies pendentes o projèctes de Govèrn coma BòscAran, Ovihuec, era remodelacion der Espitau d'Aran o era futura residéncia de Les. Repassam es claus d'aguesta entrevista:

Nau sistèma de finançament

Conselh Generau e Generalitat son en tren de barrar eth nomentat "finançament singular" entà Aran. Segons a auançat Vergés, Aran participarà a compdar de 2026 en bèri uns des tributs que son competéncia dera Generalitat. Ua participacion, totun, que s'aplicarà de forma "progressiua".

Açò, non implicarà, aumens peth moment, qu'Aran requecte aguesti tributs, segons afirme era sindica:

A dia d'aué, eth sistèma de finançament en vigor entre era Generalitat e era maxima institucion aranesa se base en un Hons Incondicionat que se renauís annauments e que depen dirèctaments dera aprobacion des pressupòsti catalans.

Lei d'Aran

Era modificacion dera Lei d'Aran ei ua encomana qu'eth Conselh Generau a hèt a especialistes en Dret Administratiu e "que coneishen era Val d'Aran e eth sòn marc normatiu", segons especifique era sindica.

"No pretenem que sigue ua modificacin prigonda", afirme. Mès òc, que serà ua modificacion que servirà entà includir, per exemple, eth nau sistèma de finançament. Tanben includirà questions protocolàries, coma eth reconeishement institucionau dera figura deth sindic o sindica d'Aran. Ath delà, tanben establirà es mecanismes que garantisquen un seguiment deth compliment des compromisi en toti aqueri àmbits qu'era Lei d'Aran mèrque. Parlam d'un ens que, mès enlà d'era Comission Bilaterau Conselh-Generalitat, valide e hèsque seguiment des acòrds.

Residéncia de Les

Era Atencion as Persones ei un des tres eishi damb qu'Unitat d'Aran base eth sòn programa de Govèrn. Era volontat der executiu entestat per Maria Vergés ei poder-la daurir en prumèr semestre de 2026.

Dempús d'ua seguida d'òbres entà adaptar er equipament as naui besonhs, ara a gessut a licitacion dejà eth mobiliàri entà equipar es prumères plantes dera bastissa.

Parallèlament, eth Conselh ei en convèrses damb eth departament d'Ahèrs Sociaus dera Generalitat entà signar eth convèni de places concertades e revisar eth listat de futurs usatgers autant dera residéncia coma deth centre de dia.

Remodelacion der Espitau

En aguesti moments eth Conselh Generau ei ara demora d'auer prèst eth projècte executiu dera fase 0 e 1, que contemple era adequacion dera plaça entre er Espitau e era residéncia Sant Antoni e ua prumèra fasa de bastiment d'un nau edifici ath cant dera residéncia, a on se plaçarien es consultes d'atencion primària e especializada. "Demoram a finaus d'an auer aguest projècte executiu entà poder licitar és òbres en 2026", auance Vergès.

"Era dusau part des òbres aurà mès complexitat, perqué implicarà mantier era activitat assistenciau en edifici antic e ath madeish temps es òbres d'urgéncies e diagnòstic pera imatge", ahig era cap der executiu aranés. Per aquerò Vergés afirme: "Non m'atrevisqui a dar dates", sus aguesta dusau fasa.

Competéncies pendentes

Era maxima institucion aranesa e era Generalitat constituïren en hereuèr de 2024 ua comission mixta entath traspàs d'Espòrts. D'ençà d'alavetz aguesta comission a seguit trabalhant, mès "era realitat ei qu'era Generalitat non a pressupòsti. E mentre non n'i age podem definir er abast deth traspàs e es passi a seguir, mès auem de besonh recorsi", soslinhe era sindica.

Çò de madeish passe, per exemple, damb era competéncia d'Abitatge. Un encastre qu'ei competéncia dera Generalitat, mès qu'eth Conselh aspire a assumir diuèrsi "àmbits competenciaus" que mèrque era Lei d'Aran, coma era promocion e era gestion d'Abitatge Public.

Gestion deth paisatge

El Conselh Generau convocarà enes pròplèu dies eth Conselh d'Alcaldes a on se presentarà ua prepausa entà abordar era proteccion des nuclis abitats en cas de huec.

Se tracte d'ua prepausa directament unida a un aute des eishi deth programa de Govèrn der executiu de Vergès, era gestion deth paisatge. Damb projèctes coma Ovihuec.dat, que, pèth moment, a servit entà limpiar 50 ha enes entorns deth pòble de Vilamòs, ath delà de crear ua naua activitat economica en pòble. Es ajudes dera Fundación Biodiversidad entà Ovihuec acaben aguest 2025, mès autant eth Conselh Generau coma er Ajuntament de Vilamòs apòsten pera continuïtat d'aguest projècte damb er objectiu que pogue èster sostenible per eth madeish.

Era gestion des bòsqui e dera biomassa que s'en genère, BòscAran, ei un aute des pilars d'aguest programa. Vergés n'a soslinhat era sua consolidacion. "En inici siguec un projècte que generaue reticéncies. A dia d'aué era màger part des pòbles d'Aran i formen part", afirme.