Era casa deth Haro, musèu des hèstes deth huec deth Pirenèu
Eth musèu ei ua sala de lèu 100 metres quarrats que s'a despartit en tres espacis entà explicar es hèstes deth huec , des des sòns orígens, com ua hèsta pagana de culte ath solei , e era sua evolucion enquia era actualitat.
Explicam aguest fenònem des dera perspectiva des Pirenèus, dempús passam pera Val d'Aran , tà explicar era istòria ,que abans aguesta hèsta s'hestejaue en toti es pòbles, e acabam en Les , a on era hèsta agarre aguesta dimension molt mès ampla e damb tota era cultura popular que entornege era hèsta deth huec
Com explique , era directora deth Musèu dera Val d'Aran , Carla del Valle , ena prumèra part i a ua mòstra representatiua de totes es regions halhaires deth conjunt deth Pirenèu: deth Pallars Sobirà, eth Pallars Jussà, l'Alta Ribagorça, La Ribagorza, eth Sobrarbe, eth Berguedà, França e Andòrra. "Non i son totes perque i a 63 pòbles ena candidatura dera Unesco, e auem agut de hèr ua petita triga entre aguestes regions."
Tanben a un tractament especiau, eth Taro de Arties, a trauèrs de materiau audiovisuau e fotografies eth visitant pòt descorbir aguesta varianta dera hèsta .
Les, ua hèsta de huec, complète eth discors expositiu. Diferenti recorsi mos apropen as moments que reviuen era tradicion deth haro: era shasclada, era crema e era quilha , que Pere Sirat, a reproduït en ues miniatures. Eth mos rebrembe, que tot eth procès ei manuau: " Es mashines non ac poirien hèr. Era mashina tà ressegar-le e tà talhar-le, òc, mès tà daurir-le, ac cau hèr damb era cunha e era pica, e picar damb era maça".
Era musica, es dances e era vestimenta , son elements restacadi as hèstes deth huec en Les. Era mòstra expòse un vestit des ans 70 deth segle passat , que apareishec per edart en humarau dera casa de Ester Sirat, que a decidit de deishar-le en musèu entà que sigue expausat. "I é era capucha, era blosa, eth pelhòt, es michons e es polòlos, sonque manquen es enagües . Tot lo demès ère laguens d'aquera caisha, siguec ua suspresa. Que sigue ací està ben , perque ei un testimoni dera vestimenta que se hège a servir en aquera epòca .
Ei en aguesta seccion, a on s'a volut hèr un especiau aumenatge as hemnes de Les, impulsores ena recuperacion dera hèsta, e es dances tradicionaus. Entà Carla del Valle ,tot aguest coneishement tanben "ei memòria orau, e a estat ua oportunitat entà poder híger aguesta part dera istòria de Les , d'aguestes hemnes ,que heren molt de trebalh e que dempús gràcies ad eres se formèren es prumèrs grops de dances"
Damb era casa deth Haro, Les, guanhe un nau atractiu culturau e toristic que s'ampliarà ben lèu damb era musealizacion deth castèth de Pijoert.
